نحوه ی نوشتن چکیده مقاله

تعریف چکیده مقاله

چکیده abstract باید به منزله نسخه مینیاتوری از کل مقاله در نظر گرفته شود. چکیده باید خلاصه، کوتاه و در بر دارنده مختصری از هر یک از بخش های مقاله یعنی (مقدمه)، (مواد و روش ها)،( نتایج) و (بحث) باشد. همان طور که هافتون (1975) اظهار داشت: (چکیده می تواند به عنوان خلاصه ای از اطلاعات در یک سند، تعریف شود).
چکیده ای که به خوبی آماده شده باشد، خوانندگان را به شناسایی سریع و دقیق محتوای یک مقاله، تعیین ارتباط و مناسب آن مقاله با علایق آنها و در نتیجه تصمیم گیری در مورد اینکه آیا آنها باید سند فوق را به طور کامل بخوانند یا خیر، قادر می سازد. چکیده نباید از طول مشخص شده توسط ژورنال (معمولا 250 کلمه) بیشتر باشد و باید برای تعریف صریح آنچه که در مقاله به آن پرداخته می شود، طراحی شود.
چکیده نوعاً باید به صورت یک پاراگراف تایپ شود (بعضی ژورنال ها اکنون چکیده های ساختار یافته شامل چند پاراگراف کوتاه هر یک با یک زیر عنوان یا عنوان فرعی را نیز استفاده می کنند). بسیاری از مردم، چکیده را چه در ژورنال اصلی و چه به صورت بازیابی شده توسط جستجوی کامپیوتری می خوانند.
چکیده باید(1) اهداف اصلی و دامنه تحقیق را اعلام کند، (2) روش های بکار گرفته را توصیف کند، (3) نتایج را به صورت خلاصه ذکر کند و (4) نتیجه گیری های اصلی را ارائه کند. اهمیت نتیجه گیری به این دلیل است که در یک مقاله سه بار بدان اشاره می شود؛ یک بار در چکیده، مجددا در مقدمه و در آخر با جزئیات بیشتر در بحث.
بیشتر یا تمام چکیده باید به زمان گذشته نوشته شود زیرا به تحقیق انجام شده، اشاره می کند. چکیده نباید هیچ اطلاعات یا نتیجه گیری ارائه کند که در مقاله به آنها اشاره نشده است. ارجاع به سابقه تحقیق نباید در چکیده ذکر شوند (مگر در موترد نادر نظیر اصطلاح یک روش قبلاً منتشر شده). همچنین چکیده نباید شامل جداول یا تصاویر باشد یا به آنها اشاره کند.

انواع چکیده ها در مقاله

قواعد بالا برای چکیده هایی به کار گرفته می شوند که در ژورنال های اصلی استفاده و یا غالباً بدون تغییر در پایگاه داده ها (Chemical Abstracts،Google scholar ، Scopus و غیره) ارائه می شوند. این نوع چکیده اغلب حاوی اطلاعات کامل بوده و چکیده تمام نما نامیده می شود که برای فشرده و خلاصه کردن مقاله طراحی می شود و می بایست مسئله مورد نظر، روش مورد استفاده برای مطالعه موضوع و داده های اصلی و نتیجه گیری ها را ارایه کند. چکیده غالباً جایگزین خواندن کامل مقاله می شود و بدون چنین چکیده هایی، محققین و دانشمندان قادر به روز آمد شدن و آگاهی یافتن در حوزه های فعال تحقیق خود نخواهد شد. این نوعی چکیده است که قبل از بدنه کلی مقاله در بیشتر ژورنال ها ظاهر می شود.
نوع معمول دیگر چکیده، چکیده راهنما هست (که گاهی اوقات چکیده توصیفی نیز نامیده می شود). این نوع چکیده برای نشان دادن موضوعات بررسی شده در مقاله، بیشتر شبیه فهرست مطالب، طراحی شده است و برای خوانندگان بالقوه، تصمیم گیری برای اینکه آیا باید مقاله را بخوانند یا خیر، را آسان می سازد. اما به دلیل ماهیت توصیفی نه بنیادی، به ندرت می تواند به عنوان جایگزینی برای کل مقاله باشد. بنابراین چکیده های راهنما نباید به منزله چکیده های عنوانی در مقالات پژوهشی استفاده شوند بلکه باید در انواع دیگر آثار منتشر شده (مقالات مروری، گزارش های همایش ها و کنفرانس ها، سابقه تحقیق گزارش های دولتی و غیره) مورداستفاده قرار گیرند.
بحث مفیدی در مورد کاربردهای گوناگون و انواع چکیده ها توسط مک گر (1973) ارائه شده است. ( هنگام نوشتن چکیده، به خاطر آورید که چکیده به خودی خود انتشار خواهد یافت و باید خود کفا و بی نیاز باشد. یعنی نباید شامل منابع کتاب شناختی ، تصویری و جدولی باشد. زبان آن باید برای خواننده بالقوه باشد. علایم اختصاری و نام های مبهم را حذف کنید. در صورت امکان مقاله را پیش از نوشتن چکیده، بنویسید.

صرفه جویی واژگان در چکیده مقاله

گاهی اوقات، محققی موضوع مهمی را از چکیده حذف می کند. اما اکنون معمول ترین اشتباه، وارد کردن جزئیات نامربوط در چکیده می باشد.
دانشمندی زمانی تئوری ای درباره ی رابطه ماده با انرژی داشت که بعد ها نیز مقاله بسیار مفصلی در این ارتباط نوشت. اما با توجه به محدودیت های موجود و توسط سردبیران ژورنال به وی اطلاع داده شد که چکیده این مقاله در صورتی که قرار باشد مقاله به عنوان اثر قابل قبول ارزیابی شود می بایست، کوتاه و ساده باشند. بنابراین، وی ساعات طولانی را صرف کوتاه کردن چکیده خود می کند وکلمه به کلمه را حذف می نماید تا سر انجام تمام آن لفاظی ها و درازگویی ها در چکیده حذف می شود و سرانجام آنچه باقی ماند، کوتاه ترین چکیده تاکنون نوشته شده بود یعنی E=mc^2.
امروزه بیشترین ژورنال های علمی ، برای هر مقاله یک چکیده عنوانی چاپ می کنند که معمولاً به صورت یک پاراگراف چاپ می شود. به دلیل اینکه چکیده قبل از خود مقاله ظاهر می شود و همچنین به دلیل اینکه، سردبیران و داوران کمی جهت گیری را دوست دارند، چکیده تقریباً همیشه نخستین بخش خوانده شده ی مقاله در حین فرآیند مرور و داوری می باشد. بنابراین، این مسئله خیلی مهم هست که چکیده به طور واضح و ساده نوشته شود. در صورتی که نتوانید چکیده ی تاثیر گذاری بنویسید، دلایل و توجیهات شما ممکن هست نادیده گرفته شود. شخص داور غالباً امکان دارد که به طور خطرناکی به ارزیابی و داوری هایی در مورد مقاله پس از خواندن تنها چکیده نزدیک شود. این امر شاید به این دلیل باشد که شخص داور یا بررسی کننده، زمان کوتاهی دارد. اما اگر طبق قاعده، چکیده، نسخه ی بسیار کوتاهی از کل مقاله باشد، منطقی است که شخص داور به نتیجه گیری مقدماتی خود دست پیدا کند و این نتیجه گیری، احتمالاً نتیجه گیری درستی خواهد بود. معمولا به دنبال هر چکیده خوب، مقاله خوبی نیز می آید و همچنین چکیده بد نیز نوید دهنده اخبار بد و مشکلات در مقاله می باشد.
به دلیل اینکه یک چکیده توسط بیشتر ژورنال ها مورد نیاز است و به دلیل اینکه چکیده همایش، شرط لازم برای مشارکت در بسیاری از نشست ها و همایش های ملی و بین المللی است (گاهی اوقات شرکت در کنفرانس می تواند حتی بر مبنای چکیده ها ارزیابی شود) محققین باید بر اصول آماده سازی چکیده تسلط کامل داشته باشند.
هنگام نوشتن چکیده، هر کلمه را به دقت بررسی کنید. اگر می توانید مطلب خود را در 100 کلمه بیان کنید دیگر از 200 کلمه استفاده نکنید. طول کلام و استفاده بی مورد از واژگان واضح، معنادار بر روی سر دبیران ژورنال و داوران (و همچنین خوانندگان) تاثیر بسزایی خواهد گذاشت. در حالی که استفاده از ترکیبات و ساختارهای پیچیده و طولانی ممکن است به رد مقاله در مرحله داوری و بررسی منجر شود.