بررسی رابطه علت و معلولی
در این رابطه هدف، کشف و تعیین رابطه علت و معلولی(مدل علّی) بین دو یا چند متغیر است. در اینجا مراد پژوهشگر،صرفا تعیین ارتباط و همبستگی بین دو یا چند متغیر نیست، بلکه می‌خواهد عمیق تر و ریشه‌ای تر با آن برخورد کرده و بگوید که متغیری علت بوجود آمدن متغیر دیگر است. برای مثال می‌توان فرض کرد که«هوش دانشجویان ممتاز علت پیشرفت تحصیلی آنان است» یا اینکه «پایگاه اقتصادی – اجتماعی افراد بر میزان اعتماد اجتماعی آنها تاثیر دارد». معمولا برای داده های ناپارامتری از آزمون استقلال(آزمون خی دو یا کای دو) یک نمونه ای یا دو نمونه ای استفاده می شود و برای داده‌های پارامتری از آزمون های رگرسیون(دومتغیره یا چند متغیره) و تکنیک تحلیل مسیر و برای تصمیم گیری چندمعیاره از تکنیک دیمتل DEMATEL و نشه شناخت فازی Fuzzy Cognitive Maps و برای تحلیل های سیستمی از پویایی سیستم ها System Dynamics استفاده میشود.
مدل علّی زمانی مورد نیاز است که برقراری رابطه علت معلولی معینی ضرورت داشته باشد؛ یعنی اینکه متغیر x مسبب y است بنابراین زمانی که متغیر x تغییر می‌کند یا حرکت داده میشود، مساله y حل می شود. (این مدل بیشتر در آزمایشگاه استفاده میشود).
اینک به سوالات پژوهشی زیر توجه کنید:
مثال 1: آیا استعمال دخانیات موجب ابتلا به سرطان می‌گردد؟
مثال 2 : آیا استعمال دخانیات ، نوشیدن نوشابه های غیر مجاز و جویدن تنباکو با سرطان رابطه دارد ؟
در مثال شماره 1 مذلی که استفاده میشود مدل علّی است، ولی در مثال 2 از مدل رابطه ای یا همان همبستگی استفاده میشود.
و حال 2 عنوان پایان نامه زیر را درنظر بگیرید :
عنوان پایان نامه 1:” بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی و بهره وری منابع انسانی در بیمارستان های منتخب”
عنوان پایان نامه 2:” بررسی تاثیر ممیزی مدیریت منابع انسانی بر خروجی های کلیدی سازمانی در صنعت سیمان ایران”
در پایان نامه 1، مدلی که استفاده میشود از نوع رابطه همبستگی و در پایان نامه 2، از مدل علّی (رابطه علت و معلولی ) استفاده میشود.
انجام تحلیل پروژه های آماری با نرم افزارهای لیزرل Lisrel، اس پی اس اس SPSS ، ایویوز Eviews، اسمارت پی ال اس SmartPLS ، آموس Amos، Minitab مینی تب، تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره فازی Fuzzy MCDM، برنامه نویسی گمز GAMS با بالاترین کیفیت توسط گروه علمی امین آرتیکل پذیرفته می شود.
فروم پرسش و پاسخ تحلیل آماری: وارد شوید